Maaktechnologie

Meer werken vanuit gestandaardiseerde processen en producten

Al ruim tien jaar zet Heijmans succesvol betaalbare conceptwoningen in de markt voor allerlei doelgroepen. Met de toenemende druk op de woningmarkt en een steeds groter wordende vraag naar betaalbare woningen voor meerdere doelgroepen, zien we steeds sterker het voordeel van conceptueel bouwen. We kunnen namelijk sneller ontwikkelen en bouwen tegen lagere kosten en zo inspelen op veranderende omstandigheden. Op deze manier leveren we duurzame woningen van goede kwaliteit, met een prima klantwaardering. Op basis van vastgestelde woningtypes, variaties en een gestandaardiseerd proces maken we woningen met een eigen identiteit. Variatie en duurzaamheid zijn de norm. Hierdoor is geen wijk hetzelfde.

Flexibel wonen

Steeds meer gemeenten en corporaties vinden in tijdelijke bebouwing een oplossing voor de aanhoudende woningnood. De Heijmans ONE is een betaalbare en duurzame ‘tiny house’ met hetzelfde wooncomfort en -beleving als een ‘normale’ woning. Inmiddels zijn al op vele plekken in Nederland kleine buurten te vinden met Heijmans ONE’s. In Nijkerk realiseerde Heijmans in opdracht van Woningstichting Nijkerk een wijk met 28 Heijmans ONE-woningen voor woningzoekenden die tussen wal en schip dreigden te vallen. De 28 woningen blijven tien jaar op deze locatie staan, waarna ze verplaatst kunnen worden.

In aanvulling op de ONE wordt de Heijmans TWO ontwikkeld. Ook dit is een flexibele, verplaatsbare woning. Deze voldoet aan het bouwbesluit voor permanente huisvesting waardoor het niet verplicht is de woning na vijftien jaar te verplaatsen. Naast de kwaliteit van de woningen zelf, vinden wij ook bij tijdelijke bebouwing verbinding met de omgeving en natuur belangrijk. Want ‘tijdelijke’ huisvesting betekent in veel gevallen nog steeds een periode van tien jaar of meer. Een gezonde leefomgeving is dan net zo belangrijk als bij grote gebiedsontwikkelingen.

Slim stapelen en schakelen

Naast onze grondgebondenconcepten ontwikkelden Heijmans Vastgoed en Woningbouw samen twee appartementenconcepten voor de binnenstedelijke (herontwikkelings)gebieden: een concept voor appartementen met galerijen en een voor portiekontsluitingen. Met deze concepten als onderlegger moeten huidige wijken (uit de bouwperiode jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw) kunnen worden getransformeerd. Door standaardiseren met behoud van variatie, digitaliseren en prefabriceren kan Heijmans efficiënter ontwikkelen en bouwen. Dat resulteert in betaalbare appartementen voor verschillende doelgroepen in het sociale, midden- en hogere segment, zowel voor de huur- als koopmarkt, in één gebouw.

De structuurbepalende elementen, zoals schachten voor leidingen, zijn op strategische posities geplaatst waardoor we de verschillende woningtypes op een slimme manier kunnen stapelen en schakelen. Dit zorgt voor een grote mate van variatie in woningtype en -grootte binnen een gebouw. De plint van het gebouw, de gevels en de daken maakt Heijmans op maat. In de transformatie en vernieuwing van de buurten Dreven, Gaarden en Zichten in Den Haag Zuidwest worden de eerste appartementen volgens dit nieuwe concept gebouwd.

Nieuwe generatie woningen

Als volgende stap naar standaardisatie en verduurzaming gaat Heijmans houtskeletbouwwoningen industrieel produceren: Heijmans Horizon. Eind 2021 nam Heijmans de energieneutrale houtskeletbouwfabriek in Heerenveen over. In 2022 is de fabriek uitgebreid en vanaf het tweede kwartaal van 2023 zullen daar de eerste conceptwoningen geproduceerd worden. De nieuwe fabriek heeft een oppervlakte van 18.500 m².

Het duurzame karakter van deze nieuwe generatie woningen komt in veel aspecten terug, zowel in de materiaalkeuze als in productie en logistiek. Zo passen we verschillende isolatiematerialen toe. En door het toepassen van hout gebruiken we 50% minder primaire grondstoffen, wat de CO₂-uitstoot aanzienlijk verlaagt. Hout is tevens veel lichter en daarmee duurzamer te vervoeren. Dat betekent dat er minder en lichtere transportbewegingen nodig zijn. Omdat het huis op één locatie wordt gebouwd en vervolgens in één keer wordt vervoerd naar de bouwplaats is er bovendien minder overlast voor omwonenden.

Om de fabriek goed te kunnen aansturen, is het complete primaire proces gedigitaliseerd. De machines in de fabriek zijn nu direct vanuit onze 3D-modellen aan te sturen. Dat levert tijdwinst op en verkleint de kans op fouten in het proces. Bovendien houdt deze manier van bouwen de woningen betaalbaar. De eerste ruim tachtig nieuwbouwwoningen zijn sociale huurwoningen voor een woningcorporatie.

Samen leren

Parallel aan de ingebruikname van onze eigen fabriek zijn we een strategische samenwerking aangegaan met VDM in Friesland, dat sinds 1880 houtskeletbouwwoningen produceert. Onze partner VDM heeft waardevolle kennis ingebracht in het realiseren van dit nieuwe Heijmans-concept. Middels de realisatie van vijf projecten, in totaal 38 woningen, zijn vernieuwingen op kleine schaal beproefd als voorbereiding op grootschalige productie vanuit onze fabriek in Heerenveen. De eerste tien woningen zijn afgelopen jaar in Emmeloord opgeleverd en in 2023 volgen zestien woningen in Norg en vijf woningen in Amersfoort. Tevens zijn vanuit onze fabriek elementen van woningen geproduceerd voor de externe markt.

Ontwikkelagenda voor wonen

We innoveren niet alleen op het gebied van houtskeletbouw, maar kijken ook hoe we ons totale aanbod van woonproducten toekomstgericht kunnen maken, zodat het naadloos aansluit bij de behoeften van de klant. Horizon is de aanjager van onze transitie van techniek-gedreven naar klant-gedreven ontwikkeling van woonoplossingen. Binnenkort is het al mogelijk een woning te bestellen via een woonconfigurator. Hiermee kunnen ontwerpkeuzes of keuzes van consumenten tijdens het verkoopproces rechtstreeks worden vertaald in het productieproces waarmee de werkzaamheden in de fabriek worden aangestuurd. Dat geeft ons beter inzicht in de footprint van de gebruikte materialen en stelt ons in staat om het product sneller aan te passen aan de toekomstige veranderende woonwensen en -eisen. We denken na over welke nieuwe producten er in de toekomst ontwikkeld moeten worden. Het afgelopen jaar is gewerkt aan een productboek/portfolio, dat we in 2023 introduceren.

Onze doelen daarbij zijn:

• fijne wijken voor iedereen

• duurzaam in productie

• duurzaam in gebruik

• haalbaar en betaalbaar

Bijdrage aan andere maatschappelijke vraagstukken

Door fabrieksmatige, slimme technologie en digitalisering toe te passen bij het ontwikkelen van woningen, kunnen we een betaalbaar en duurzaam product op de markt brengen. Dat komt ten goede aan starters en woningzoekenden op de koop- en huurmarkt. Het grote tekort aan vakmensen en de vergrijzing raakt ook de maakindustrie. Door industrialisatie kunnen we efficiënter produceren en daarmee zetten we onze getalenteerde vakmensen maximaal in voor onze grote bouwopgave de aankomende jaren.

Ontwikkelagenda voor werken

Bij Utiliteit onderzoeken we welke innovaties, digitale producten en duurzame producten we moeten gaan ontwikkelen. Om die reden zijn we een samenwerking aangegaan met Unknown Group, een makelaar voor startups. Samen met startup communities gaan we kijken naar oplossingen die bijvoorbeeld in andere landen al worden uitgeprobeerd en die we hier zouden kunnen gebruiken.

Daarnaast hebben we een aantal fellowships met TU Twente. We onderzoeken hoe we toekomstgericht kunnen bouwen, bijvoorbeeld modulair, ook bij ziekenhuizen. Verder kijken we naar platform based bouwen; ontwerpen vanuit een platform. Samen met de TU bedenken we hoe we dat nog slimmer en beter kunnen doen.

Duurzame kennis delen

Stijn Tolhuijsen (32) is projectontwikkelaar bij het bedrijfsonderdeel Vastgoed en zette in 2022 samen met een collega een interne duurzaamheidsopleiding op.

“Een groot deel van mijn functie bij Heijmans speelt zich helemaal aan het begin van een project af. Als we nog moeten bedenken wat we gaan realiseren, met wie en op welke manier. De ene keer begint dat op een groot weiland waar nog niks gebouwd is, de andere keer op een druk punt midden in de stad. Dat eerste deel waarin ik vooral creatief, innovatief en technisch bezig ben, vind ik het allerleukste aan mijn baan.”

“Ik ben er erg trots op dat ik voor Heijmans werk en kan me goed vinden in de duurzame doelen die we als bedrijf stellen. Ondanks dat Heijmans een groot bedrijf is, is er veel oog voor de individuele werknemers en krijg je de kans om nieuwe ideeën aan te dragen en uit te voeren. Zo sloot ik me het afgelopen jaar aan bij een collega die een interne duurzaamheidsopleiding wilde oprichten. We kregen de vrijheid en het vertrouwen om dat samen te doen.”

“De opleiding bestaat uit acht sessies: één keer per maand behandelen we een ander thema: van circulariteit tot sociale cohesie. Tijdens de sessies komen onder andere interne en externe sprekers aan het woord. We hebben al heel veel duurzaamheidskennis in huis, maar als groot bedrijf is het de kunst om die ook onderling te delen. Deze aanpak lijkt aan te slaan, ik deed zelf in ieder geval al veel inspiratie op.”

Heijmans geeft mij alle vrijheid om nieuwe ideeën aan te dragen en uit te voeren