De aanhoudende schaarste op de arbeidsmarkt belemmert de complexe en groeiende opgaven waarvoor Nederland staat. Met minder mensen die het werk kunnen uitvoeren, is een fundamentele verandering in werkwijzen en maakmethodes nodig: niet harder, maar slimmer werken. Zo veel mogelijk benutten we geavanceerde digitale technologie en industriële bouwtechnieken om modulaire oplossingen te maken die we in een unieke samenstelling aanbieden. We denken zo de bijdrage per medewerker in 2030 te kunnen verdubbelen.
Twee keer slimmer werken
Onze ambitie om de opbrengst per medewerker in zes jaar tijd te verdubbelen, bereiken we door onze werkwijzen te standaardiseren en digitale, technologische middelen en toepassingen te benutten. Het is noodzakelijk om onze kennis en ons vakmanschap samen te brengen in slimme systemen. Voor al onze bedrijfsactiviteiten kijken we naar manieren die ons hierbij helpen. Die liggen op het vlak van standaardiseren, digitaliseren, automatiseren, en het toepassen van industriële bouwtechnieken. Door unieke combinaties te maken van modulaire oplossingen - geoptimaliseerde bouwstenen - blijven we overigens in staat om aan te sluiten op de specifieke klantvraag. De mogelijkheden die dit alles biedt, leiden tot het verkorten van doorlooptijden, het verhogen van de productie en kwaliteit, het terugdringen van faalkosten en in bepaalde gevallen ook tot nieuwe zakelijke kansen, zonder dat dit leidt tot uniformiteit of verlies van verscheidenheid. De bijdrage per medewerker zal dan navenant stijgen. Bovendien denken we op deze wijze verspilling van schaarse materialen terug te dringen.
Digitalisering
Digitalisering is voor Heijmans essentieel om toekomstbestendig te blijven. Het stelt ons in staat ons werk effectiever en efficiënter in te richten. Door data samen te brengen, creëren we nieuwe inzichten en bieden we slimme oplossingen. Het toevoegen van AI aan digitale processen maakt het mogelijk om meer te bereiken met minder middelen. Digitalisering fungeert daarmee als een belangrijke accelerator voor innovatie en groei.
Digitaal ontwikkelen
Ons streven is om in 2027 onze scenario's voor gebieds- en opstalontwikkelingen in een combinatie van generatief en parametrisch tot stand te laten komen. Dit doen we op basis van datamodellen die de context van onze projecten nauwkeurig in kaart brengen. Hiermee krijgen we sneller en beter inzicht in welke oplossingen kansrijk zijn. Waar dit proces nu maanden of zelfs jaren kan duren, ambiëren we om tegen 2030 binnen dertig dagen van idee tot een uitgewerkt plan te komen. Dit betekent dat wij de planvorming van projecten kunnen versnellen.
Om deze ambitie te realiseren, hebben we in 2024 belangrijke stappen gezet in het verkennen en ontwikkelen van de benodigde middelen. De focus ligt op het verder standaardiseren en integreren van processen binnen een platform. Hierin koppelen we onder andere onze eigen woonconcepten aan, samen met andere bestaande producten en diensten. Zo kunnen we in elke fase – van gebied tot woning – oplossingen genereren en configureren die het proces versnellen, de efficiëntie verhogen en de kwaliteit en samenhang van plannen verder verbeteren.
Samenwerking voor duurzame gebiedsontwikkeling
Projectcase Tygron
Het platform Tygron speelt een belangrijke rol bij het versnellen van onze plannen voor digitaal ontwikkelen. Tygron zorgt namelijk voor ondersteuning bij het verzamelen en analyseren van data voor generatieve gebiedsontwikkeling. In 2024 hebben we verschillende pilots gedaan met het testen van de toepasbaarheid ervan in onze primaire processen, bijvoorbeeld voor het Chasséveld-project in samenwerking met de gemeente Breda. Daaruit is naar voren gekomen dat we met Tygron sneller scenario’s kunnen doorberekenen op bijvoorbeeld duurzaamheidsparameters. Dat resulteert weer in kostenbesparingen en kortere doorlooptijden.
Digitaal bouwen
4D-model
Aangezien de nadruk steeds meer is komen te liggen op het volledig digitaal bouwen van projecten, heeft de toepassing van het 4D-model een hoge vlucht genomen. Met dit hulpmiddel kunnen we de kwaliteit en veiligheid aanzienlijk vergroten. Bovendien is 4D uitermate geschikt om klanten, interne en externe partners en betrokkenen in de omgeving beter inzicht te geven in bouwplannen en hierover het gesprek aan te gaan. Een 4D-model heeft veel overeenkomsten met 3D, maar voegt de factoren tijd en planning toe. In 2024 hebben we bij de bouw van de spooronderdoorgang in Rijen een 4D-model gebruikt waarbij we de onderdelen tijd en planning aan het ontwerp hebben toegevoegd. Voor opdrachtgever ProRail en voor onszelf leidde dat ertoe dat we de werkzaamheden nauwkeurig konden voorbereiden en risico’s vooraf beter konden inschatten. Hierdoor hebben we het risico op vertragingen en fouten kunnen reduceren.
Automatisch repeterende taken (ART)
In 2024 hebben we belangrijke stappen gezet in het automatiseren van repeterende taken (ART) binnen het ontwerpproces, met name op het gebied van installatietechnieken. Veelvoorkomende taken, zoals het genereren van prefab-sets en het automatisch plaatsen van aansluitdetails, zijn sterk vereenvoudigd door de ontwikkeling en inzet van vijftien specifieke scripts. Een concreet voorbeeld hiervan is het automatisch genereren van sparingen voor elektrotechnische en werktuigbouwkundige installaties (E&W), zoals toegepast bij de renovatie van Gemini Noord, een faculteitsgebouw van de TU Eindhoven. Dankzij deze automatisering hebben we de doorlooptijd voor het modelleren van de sparingen met 80% weten te reduceren.
Met deze werkwijze versnellen we niet alleen het ontwerpproces, maar verhogen we ook de efficiëntie en nauwkeurigheid. Hiermee hebben we een stevige basis gelegd voor verdere innovatie en automatisering.
Datagedreven assetmanagement
In het hele land beheren en onderhouden we infrastructurele werken voor publieke en private klanten, zoals Rijkswaterstaat, Schiphol, provincies, gemeenten en havenbedrijven. Daartoe behoort ook het monitoren van digitale systemen, waaronder verkeerslichten, wegkantstations, laadinfra en openbare verlichting. Met behulp van sensoren monitoren we wegen, viaducten, sluizen, dijken, bruggen en andere vaste structuren. We kunnen zo continu de conditie van vrijwel alle assets in ons beheerportfolio beoordelen en al in een vroeg stadium ernstige achteruitgang ervan of aankomend falen herkennen. Dit leidt uiteindelijk tot kostenbesparingen en een hogere betrouwbaarheid van kritieke infrastructuur. Daarnaast monitoren we ook verontreiniging en emissiewaarden.
Alle data van deze monitoringssystemen komen samen in ons Connect Platform, dat in eigen huis is ontwikkeld. In 2024 hebben we ongeveer tweeduizend assets aangesloten op Connect, waaronder lichtmasten, verkeerslichten en sluizen. Onze klanten behouden de eigendom van hun gegevens, terwijl Connect deze omzet in bruikbare inzichten en adviezen. Door AI krijgen we geautomatiseerd informatie over verwachte systeemuitval. Daardoor kunnen we noodzakelijk onderhoud proactief inplannen en beperken we uitval tot een minimum.
Een andere toepassing van AI binnen onze processen is de introductie van DORA in 2024. DORA, een virtuele expert gebaseerd op Microsoft Copilot, ondersteunt onderhoudsmedewerkers bij reparaties en onderhoud van onder andere verkeersregelinstallaties (VRI’s). Met DORA krijgen collega’s snel en gericht toegang tot kennis en ondersteuning. Dit maakt het onderhoud van de vijfhonderd VRI's die we jaarlijks beheren efficiënter.
Datagedreven assetmanagement in de praktijk.
Projectcase Scaldis
Sinds 2021 zijn wij binnen de combinatie Scaldis verantwoordelijk voor het vast onderhoud van de bruggen, sluizen en oevers in het Zeeuwse district Zee en Delta, waaronder de Deltawerken. In de afgelopen jaren hebben we een gestructureerde, datagedreven aanpak ontwikkeld die aansluit bij de behoeften van zowel Rijkswaterstaat als Heijmans. In 2022 en 2023 hebben we met een grondige analyse de grootste prestatiebelemmeringen en arbeidsintensieve onderhoudstaken geïdentificeerd. Deze resultaten zijn getoetst aan bestaande onderhoudsplannen en risicoanalyses, waarmee we hebben vastgesteld welke objecten het meeste baat hebben bij datamonitoring.
Tegelijkertijd zijn we gestart met het gefaseerd ontsluiten van statusmeldingen en sensordata uit de besturingssystemen van de Oost- en Westsluis Terneuzen en de Kreekraksluizen. Hiermee zetten we de eerste stap in het voorspellen van storingen. In 2024 hebben we een testomgeving met live data en een dashboard opgezet voor Rijkswaterstaat. Ook hebben we een stabiele dataketen ontwikkeld, waardoor alle objectdata van de Oost- en Westsluis in Terneuzen beschikbaar zijn. De volgende stap is het voorspellen van het optimale moment om slib in de deurkassen te verwijderen om storingen in het sluiten van de sluisdeuren te voorkomen.
Werken aan de digitale toekomst
Met het oog op de toekomst werken we aan verdere uitbreiding van onze datagedreven assetmanagementdiensten. We streven ernaar dat we in 2027 de helft van onze service- en assetmanagementcontracten kunnen ondersteunen met voorspellende informatie. Vanzelfsprekend blijven we investeren in innovatie, bijvoorbeeld op het vlak van sensortechnologie en AI-toepassingen. Het verwerken van data wordt steeds verfijnder. Naast trendanalyses en het bewaken van drempelwaarden, ontwikkelen we met behulp van AI geautomatiseerde inzichten en voorspellingen van systeemgedrag. Samen met onze klanten verkennen we de vraag en behoefte op het gebied van datagestuurd beheer en onderhoud. Om kennis en werkmethoden zoveel mogelijk repeterend en op uniforme wijze toe te passen in onze processen, blijven we inzetten op standaardprocedures en IT-oplossingen zoals Connect. Zo bereiken we operational excellence, met efficiënt en renderend beheer en onderhoud, én maximale waarde voor onze klanten als belangrijkste kenmerken.
Maaktechnologie
De wijze waarop we maken en bouwen, zal de komende jaren flink veranderen. Bij Heijmans omarmen we de mogelijkheden van digitale technologie en onderzoeken we hoe maakprocessen eenvoudiger, sneller, beter én veiliger kunnen worden uitgevoerd. Op het gebied van standaardisatie en industrialisatie liggen grote kansen.
Standaardiseren van processen en werkwijzen
Heijmans ziet standaardisatie als een essentiële stap om efficiënter te kunnen bouwen. Het betekent dat we zowel processen als (deel)ontwerpen repeteerbaar maken. Hierdoor kunnen onderdelen zoals componenten voor gebouwen, wegen en bruggen vaker worden toegepast. Dit voorkomt dat elk project telkens opnieuw volledig op maat moet worden ontworpen.
Standaardisatie biedt aanzienlijke voordelen, zoals verhoogde veiligheid, meer efficiëntie, kortere doorlooptijden, verbeterde kwaliteit, een reductie van faalkosten, een hoge mate van voorspelbaarheid en creëert een leercurve. Daarnaast zorgen we ervoor dat gerealiseerde objecten in de toekomst eenvoudig kunnen worden aangepast.
Met deze doelen voor ogen ontwikkelt Heijmans slimme standaarden die niet alleen efficiëntie bevorderen, maar ook voldoende flexibiliteit bieden voor maatwerk, afhankelijk van specifieke situaties en gebruikersbehoeften.
Conceptueel bouwen
Steeds vaker kiezen we als Heijmans voor conceptueel bouwen: het aanbieden vanuit een gestandaardiseerd aanbod. Dit zorgt voor hogere kwaliteit, minder faalkosten, een sneller proces, en het komt de betaalbaarheid ten goede. Hierbij creëren we unieke klantoplossingen vanuit modulaire delen. We streven ernaar om in 2030 driekwart van onze woningen volgens deze methode op te leveren. Om dit doel te bereiken, hebben we een diversiteit aan modules ontwikkeld. Tijdens de ontwerpfase werken we nauw samen met onze partners om optimaal aan te sluiten bij de behoeften van onze klanten. Bij conceptueel bouwen ontwikkelen we de unieke onderdelen nog steeds individueel, maar de meeste onderdelen bestaan uit slimme standaarden en variaties daarop.
De afgelopen twintig jaar hebben we met deze klantgedreven aanpak veel ervaring opgedaan. Zoals met het Heijmans Huismerk, Heijmans ONE en TWO, en ook met B’Woond, voor het slimmer verduurzamen van bestaande woningen. Ook onze Horizon-woningen vallen hieronder. Bij deze houtskeletbouwwoningen worden de modules en onderdelen droog en veilig in elkaar gezet in onze fabriek in Heerenveen, om vervolgens op drie vrachtwagens per woning naar de woonlocatie te worden gebracht. Op locatie wordt de woning binnen één dag in elkaar gezet.
Optio
Van Wanrooij heeft met het Optio-concept tot en met 2024 al meer dan 16.000 woningen gerealiseerd volgens een vergaand gestandaardiseerde proces- en bouwmethodiek. De standaard basis wordt gecombineerd met variatiemogelijkheden in ontwerp en indeling. Daarnaast biedt het proces keuze uit een ruim pakket van gestandaardiseerde opties.
Door continu in te spelen op de veranderende marktvraag - zoals de behoefte aan betaalbare woningen voor kleinere huishoudens of levensloopbestendige woningen - blijft het Optio-concept zich verder ontwikkelen, verduurzamen en uitbreiden met nieuwe modellen. Innovaties op het gebied van natuurinclusiviteit en klimaatbestendigheid worden geïntegreerd. In de nabije toekomst worden in de basismodellen bijvoorbeeld standaard geïntegreerde nestkasten, afkoppeling van hemelwater, infiltratievoorzieningen en energieopslag in woningen opgenomen.
Woonconfigurator
In 2024 hebben we twee succesvolle pilots afgerond met onze woonconfigurator, waar maatwerk en efficiëntie samenkomen. In de digitale tool kunnen klanten hun woning volledig naar wens samenstellen. Het verkort bovendien het ontwerptraject. De woonconfigurator is helder en gebruiksvriendelijk; klanten krijgen direct te zien hoe hun toekomstige woning eruit komt te zien en krijgen inzicht in de financiële gevolgen van hun keuzes, zoals een uitbouw of dakkapel. Het proces wordt zo niet alleen efficiënter, maar het versterkt ook de klantervaring.
Modulair Platform: van pilot naar bredere toepassingen
Het Heijmans Modulaire Platform (HMP) is ontworpen om ontwikkel-, ontwerp en realisatieprocessen te standaardiseren, waardoor deze geautomatiseerd en geoptimaliseerd kunnen worden. Dit stelt ons in staat om processen beter af te stemmen op de wensen van klanten en belanghebbenden. Het platform, dat intern ontwikkeld is en gebruik maakt van de vakkennis van zowel Heijmans als de keten, maakt het mogelijk om complexe ontwerpopgaven efficiënter en effectiever aan te pakken. Hierbij worden alle fases van het proces - van ontwerp tot realisatie - integraal meegenomen. Met HMP kunnen miljoenen ontwerpopties op eenvoudigere wijze worden gegenereerd en geanalyseerd op basis van kosten, duurzaamheid en planning. De diversiteit aan ontwerpmodules binnen het platform creëert unieke synergiën, waardoor we al in vroege projectfasen datagestuurd advies kunnen geven. In 2024 markeerden we een belangrijke mijlpaal met de afronding van de pilot van onze datacentergenerator bij een van onze klanten. Deze pilot benadrukte de waarde van ons platform in de praktijk en leverde waardevolle inzichten op voor verdere doorontwikkeling. Parallel hieraan hebben we het platform uitgebreid met nieuwe functionaliteiten, waaronder geavanceerde analyses van investeringen, doorlooptijden en duurzaamheidscriteria zoals CO₂-emissies en stikstofimpact.
Het platform breiden we nu uit naar bredere toepassingsgebieden, zoals Wonen en Verbinden. In 2024 hebben we de eerste versie van de generator voor Huismerk Stedelijke Appartementen ontwikkeld. Met deze tool kunnen ontwikkelaars en ontwerpers in 2025 bij het samenstellen van grootschalige binnenstedelijke appartementencomplexen met één druk op de knop optimale massastudies genereren, en daardoor verschillende bouwvolumes en configuraties snel analyseren. In de toekomst willen we meerdere gebouwvormen toevoegen en generatoren en configuratoren in een modulair platform aan elkaar koppelen. Zo kunnen we het hele proces van idee tot ontwerp en realisatie verder automatiseren en stroomlijnen. Hiermee wordt het mogelijk om in participatietrajecten de consequenties van gewenste wijzigingen direct te doorgronden. Dit leidt tot kortere doorlooptijden, en biedt klanten, belanghebbenden en gemeenten meer flexibiliteit en inzicht in hun keuzes.
Industrieel bouwen
Standaardisatie, automatisering en digitalisering kunnen in het ultieme geval leiden tot een geheel industrieel proces voor een product. Het ‘product uit de fabriek’ komt hiermee binnen handbereik. Bij een industrieel proces zijn de omstandigheden uitstekend te controleren. Dat komt de veiligheid ten goede, evenals de efficiëntie, doorlooptijd en kwaliteit. Bovendien stimuleert industrialisatie een continue verbetering van het proces.
Houtskeletbouwwoningfabriek
Met de oplevering van ons eerste project met houtskeletbouwwoningen in 2024, geproduceerd in onze fabriek in Heerenveen, hebben we een belangrijke mijlpaal bereikt. In de Eindhovense wijk ’t Ven zijn 88 woningen gerealiseerd voor de huurders van Woningcorporatie ‘thuis. Deze grondgebonden Horizonwoningen, afkomstig uit onze CO₂-neutrale fabriek, zijn industrieel gebouwd en uitgerust met een slimme klimaatinstallatie voor een gezond binnenklimaat. Bovendien zijn ze energieneutraal. De woningen worden digitaal geconfigureerd en in de fabriek samengesteld uit demontabele 2D- en 3D-elementen. Dankzij dit efficiënte productieproces plaatsen we één woning op één dag, wind- en waterdicht op locatie. Naast de realisatie in Eindhoven hebben we in 2024 ook woningen geplaatst in de gemeenten Zeewolde, Nuenen en Culemborg.
Prefab oplossingen
In het kader van toekomstbestendig bouwen zien we ook goede mogelijkheden voor industrialisatie bij infrastructurele projecten. In 2024 zijn we gestart met een nieuwe productielocatie in Son voor het modulair prefabriceren en de renovatie van geleiderails (vangrails). We verwachten door deze productiewijze het volume te kunnen verhogen van 50 tot 70 kilometer per jaar. Daarbij maken we hergebruik mogelijk door oude geleiderails te demonteren, te verzinken en opnieuw geschikt te maken voor gebruik.
Plafond-skids 2.0
We breiden het gebruik van modulaire toepassingen in utilitaire projecten steeds verder uit. Een goed voorbeeld hiervan zijn de innovatieve plafond-skids 2.0, die we hebben toegepast bij de renovatie van het AMC Beddenhuis in het Amsterdam UMC. Met deze nieuwe technologie kunnen we geprefabriceerde installatiemodules efficiënter aan het plafond koppelen en hoeft dit niet langer op de bouwplaats zelf te gebeuren. Dat verkort de doorlooptijden, verhoogt de efficiëntie en – het belangrijkste in dit verband – beperkt de overlast voor de gebruikers en ook de werkdruk van onze monteurs. Plafond-skids 2.0 worden voortaan standaard opgenomen als een van de opties in de modulaire scan die we bij projecten uitvoeren. Tijdens deze scan onderzoeken we waar modulaire oplossingen kunnen worden ingezet om optimalisaties te benutten.
Robotiseren
Met robotisering kunnen we de inzet van menskracht terugdringen. Dat biedt niet alleen voordelen vanwege de krapte op de arbeidsmarkt, maar komt ook de veiligheid en het welzijn van medewerkers ten goede. Voor specifieke taken zijn robots vaak productiever dan mensen en beschikken ze over unieke mogelijkheden.
Neem bijvoorbeeld de op afstand bedienbare reinigingsrobot in de Brouwerssluis, mede ontwikkeld door Heijmans, die in 2024 is getest. Deze innovatieve robot is goed in staat om de zware aangroei van onder andere schelpen en algen te verwijderen van de wanden van de 200 meter lange betonnen duiker (een verbindingsleiding tussen twee wateren) die de Noordzee verbindt met het Grevelingenmeer. Dankzij de robot is het volledig afsluiten en handmatig reinigen van de duiker niet langer nodig.
Ook de HP SitePrint, vaak Daisy genoemd, is een mooi voorbeeld. Deze printrobot, ingezet bij projecten zoals de Spijkenisserbrug en De Kuil in Rotterdam, markeert direct op de vloer de contouren van binnenwanden, draairichtingen van deuren, hartlijnen voor sparingen en installatietechniek, en ankerpatronen. Daarnaast wordt Daisy gebruikt op daken om stelpunten voor tegels en ankers voor zonnepanelen te printen. Het gebruik van Daisy verhoogt de precisie, verlaagt de faalkosten en bevordert de efficiënte samenwerking tussen verschillende disciplines.
